Performans Yönetimi (1)

20.04.2022 | Özge Soysal
gembaakademi.com

Performans Yönetimi (1)

Ölçemediğiniz hiçbir şeyi yönetemezsiniz.

Önemli bir yönetim bilimci, yazar, danışman, öğretim üyesi olan Peter F. Drucker’ın (19.11.1909 – 11.11.2005) uzun yıllar önce yaptığı bu saptama her zaman kendini hatırlatmaya hazır zira sağlıklı bir performans değerlendirmesi yapmak ve performans sonucuna göre aksiyonlar oluşturmak için ilgili sürecin ya da çalışanın iş sonuçlarını, objektif verilerle ölçmemiz gerekir.

Ölçemediğimizi yönetmek, işi oldukça kaotik ve sancılı hale getirebiliyor ne yazık ki… Tabii ki yönetmek istediğimiz şey her neyse onu ölçümlemek de yeterli değil ancak bununla mükemmel bir başlangıç yapıldığı doğrudur.

Hem kurumsal olarak işletmelerin hem de bireysel anlamda kendi yaşam yolumuzda üretim ve devamında kazanç sağlamak için iyi bir strateji geliştirmek gerektiğini biliyoruz. Paylaştıklarımdan bireysel olarak kendinize de uygulamalar yapıp yani mesela bir harita belirleyerek hedefiniz ile ilgili nasıl bir yol izlemeniz konusunda da ilham alabilirsiniz.

Burada daha çok organizasyon düzeyinde performans ölçümlemesi için kullanılan Strateji Haritası – Dengeli Karne (Balance Scorecard) metodundan bahsedeceğim.

Öncelikle literatürde, Balance Scorecard olarak geçen “performans karnesinin”; şirket verimliliklerini artırmak amacıyla performans stratejisi çizen bir sistem olduğunu belirtmeliyim.

Balanced scorecard, Harvard Üniversitesi Profesörü Robert Steven Kaplan ile bir danışmanlık firması olan Renaissance Solutions’ın kurucusu David Norton tarafından geliştirilmiş bir stratejik yönetim metodolojisidir.

Stratejik performans yönetiminin bir bacağı olan Dengeli Performans Karnesinin,
⦁ Geliri arttırmak,

⦁ Verimi arttırmak, ölçmek,

⦁ Parasallaştırmak şeklinde üç ana amacı vardır diyebiliriz.

Kurumsal karne adı verilen bu uygulama sayesinde; işletmenin misyon ve hedeflerinin, strateji ve iş süreçlerinin fiziki ölçü haline sokulması söz konusudur.
Bu yöntem kurumsal performans yönetiminin bir parçasıdır. Küresel ve ulusal birçok işletme Balanced Scorecard kullanmaktadır.
Balanced Scorecard işletme ile ilgili tüm verileri alır ve şirketin hedeflerine göre bu verileri, strateji haline getirir. Böylece soyut yönetimsel süreçler daha anlaşılır somut, net, vadesi belli, pratik kısa hedeflere dönüşür. Dolayısıyla çalışanların bu hedefleri anlamaları ve yapmaları çok daha kolaylaşır.
Yani kurumsal karne bir ölçme aracı olmaktan çok yol haritasıdır.

Şu bir gerçek ki; kaliteli ve doğru bir performans yönetimi yapmak öncelikle iyi bir organizasyonel / kurumsal performans yönetimi yapmakla başlıyor.

Bunun için de dengeli skor karnesi metodu- strateji haritası oluşturmak işletmede bütünü görmek adına önemlidir.

Strateji Haritası – Dengeli Karne ( Balance Scorecard );

Bir kurumun / organizasyonun performansını yönetmekte kullanılan ölçümleme metodlarından biri olan Kurumsal Karne veya Dengeli Skor Karnesi, işletmenin vizyon, misyon ve stratejisinin kapsamlı performans ölçütleri setine ( fiziksel ölçüler haline ) dönüştürülerek ölçme esasına dayalı yürütülen stratejik performans yönetim sistemidir.
( The Balanced Scorecard: Translating Strategy into Action- Balanced Scorecard: Şirket Stratejisini Eyleme Dönüştürmek), R.Kaplan ve D.Norton )

Balanced Scorecard, müşterilerin beklenti ve gereksinimlerini karşılama amacıyla tasarımlanan ve amaçlar, hedefler ve stratejiler arasındaki bağlantıları irdeleyen bir stratejik planlama aracıdır.

Balanced Scorecard, işletmelerin geçmiş performanslarına ait finansal göstergelerinin, gelecekteki performanslarının kaynağını oluşturacak olan etkenlere ait göstergelerle yani finansal olmayan göstergelerle bütünleştirilmesini sağlamaktadır.

Bu bağlamda, Balanced Scorecard’ın kurumsal stratejileri eyleme dönüştürmede şirketleri başarıya ulaştıran bir yönetim yaklaşımı olduğu kabul ediliyor.

Balanced Scorecard, kısa ve uzun dönemli amaçları, finansal olan ve olmayan, şirket içi ve dışı, performans ve sonuç göstergeleri arasındaki ilişkiyi, neden-sonuç hiyerarşisi içerisinde dengeli bir şekilde şirket stratejisine yansıtır.

1990 Nolan Norton “Measuring Performance in the Organization
( Geleceğin Organizasyonlarında Performans Ölçümü ) araştırması:

1990 yılında Nolan Norton Enstitüsü sponsorluğunda gerçekleştirilen bu araştırmaya birçok şirket katılmıştır ve bir yılı aşkın süre devam etmiştir. Çok çeşitli sektörlerden pek çok şirket temsilcisi bir yıl süresince ayda bir kez toplanarak; kar amaçlı işletmelerde performans ölçütlerini nasıl geliştireceklerini tartışmışlardır.

1992 Balanced Scorecard: “Measures That Drive Performance”
-Ana Performans Ölçütleri-

* Buradaki çalışmanın sonuçları 1992 yılında “The Balanced Scorecard- measures that drive performance” adlı makale ile açıklanmıştır.

1993 “Putting the Balanced Scorecard to Work”

–Balanced Scorecard Yönteminin İş Hayatında Uygulanması-

* 1993 tarihinde bu yöntemin birçok işletmede nasıl başarıya uygulandığını açıklayan “Putting the Balanced Scorecard to Work” isimli makalelerini Harward Business Review’de yayınlamışlardır.

Kaplan ve Norton, “Dengeli Skor Kartı” tekniğinde bir şirketin performansını değerlendirirken, dengede olması gereken dört boyutu inceler:

·      Finansal boyut,
·      Müşteri boyutu,
·      İç verimlilik boyutu,
·      Öğrenme ve gelişme boyutu.

Yazarlara göre, uzun dönemli stratejiler geliştirmek ve uzun dönemli başarıyı garantilemek için yalnızca kısa dönemli finansal göstergelere dayanarak hareket etmek yeterli olmayacaktır.

Zaman içinde geliştirilen bu sistem, günümüzde birçok dev şirkette “Strateji belirleme ve stratejiyi uygulama” amacıyla kullanılıyor.

Dengeli Skor Karnesini 4 katlı bir apartmana benzetebiliriz.

İlk önce 1.Kattan başlayarak yapılması ve geliştirilmesi gerekenleri tamamlayarak adım adım katları çıkarız. Ve böylece 4.Kata vardığımızda hedefimiz olan kazancı sağlarız.

Katlar aşağıdan yukarı doğru işler. Vizyonumuz ve stratejimizin çatısı altında;

Finansal Kat: Nakit akışının, ciro artışı, yatırım getirisi, varlık getirisi, karlılık, artışı, satışlarda ve kar marjında büyüme, maliyet azalışının gerçekleştiği, hedefimizi gerçekleştirdiğimiz sonuç odaklı kattır.

Müşteri Katı: Müşteri odaklılık, toplumsal sorumluluk, yeni müşteri kazanma, yeni müşteri sayısında artış, yeni müşterilere toplam satışların yükselmesi, bekleme süresinde azalış ( zamanında teslim ), müşteri bağlılığı artışı ( müşteri sadakati ), aday müşteri ziyareti sayısı, müşteri tatmini, ürünün imajı – özellikleri – servis hızı – kalitesi – şikayetler, pazar payı, müşteri karlılığı gibi konuların organize edildiği bir adımdır.

İş Süreçleri Katı ( İş Akışı ): Süreç verimliliği, planlama, üretim, gelişim, ofisteki işler, çevrim süresinde azalma, üretim hatları, kalite, zamanlama, bilgi doğruluğu, maliyet, satınalma, satış sistemi, yeni ürünlerin tanıtımı, hata oranı gibi konulara odaklanılan bir alandır.

Kurumsal Gelişme Katı ( Öğrenme ve Büyüme ): İnsan odaklılık ve katılımcı yönetim, çalışan memnuniyeti, süreklilik öğrenme, iyileştirme, yaratıcılık, işbirlikleriyle gelişme, yetkinlik artışı, Hardware, Software, BT verimliliği, kurum kültürü, iş ile ilgili alınan kararlara katılabilme, yaratıcılık ve inisiyatif kullanabilme konusunda teşvik edilme, ödül mekanizması, bilgi sistemlerine kolay erişim, çalışanların verimi, çalışan performansı, çalışan başına karlılık, çalışan devir hızı gibi temel konular söz konusudur.

* Katlar birbirine bağlıdır, sağlıklı bir iletişim ve organize olmayı gerektirir.

* Aşağıdan yukarı doğru birlik ve bütünlük halinde çıkıldığı takdirde şirketin stratejik hedeflerine başarılı bir biçimde ulaşması kaçınılmazdır.

* Bu sistem bir şirkette iyi bir performans yönetimi yapmanın ilk adımıdır.

Ezcümle kaliteli ve doğru bir Performans Yönetimi yapmak için öncelikle bunun, iyi bir organizasyonel / kurumsal performans ölçümü yapmak boyutunu önemsemeliyiz.

Bunun için de dengeli skor karnesi metodu – strateji haritası oluşturmak işletmede bütünü görmek adına değerli bir çalışmadır.

Bu çalışma performans yönetiminin 3 boyutundan yalnızca biridir.

“Kâra bakarak bir şirket yönetmek dikiz aynasına bakarak araba kullanmaya benzer. Dikiz aynası nerede olduğunuzu gösterir ancak nereye gittiğinizi göstermez. Dr. William Edwards Deming

Performans Yönetimi (2) makalesine bu linkten ulaşabilirsiniz

Performans Yönetimi (3) makalesine bu linkten ulaşabilirsiniz