Davranışsal Geribildirim
Geribildirim, dün tanık olunan bir davranışla ilgili bir gözlem ya da bilgiyi, yarın olması istenen düzeye getirmek amacıyla, davranışı gerçekleştiren kişiye bugün iletmektir.
Performans değerlendirme sürecinin temel taşını oluşturan geribildirim, varsayımlara, yorumlara, genellemelere ve yargılara değil de gözlemlenebilir somut davranışlara dayandığı zaman inandırıcıdır. Bir çalışan, zamanında ve amaca yönelik bir geribildirim aldığında, kendinden ne beklendiğini anlayabilir; bunun sonucunda da ya başarılı bir performansı sürdürür ya da gerektiği yönde kendisini geliştirebilir.
Davranışsal geribildirim, performans standartlarıyla ilişkilendirilmiş, davranışlarla ilgili gözleme ve somut kanıtlara dayanan ifadelerdir.
“Çok kötü bir rapor olmuş. İşine biraz daha değer verseydin, daha iyi bir iş çıkarabilirdin.”
“Raporun kurum standartlarına uygun formatta değil. İçerik de bir önceki dönem verilerine dayanıyor.”
Yukarıdaki ifadelerden ilkinde çalışan, işini önemsemeyen bir kişi olarak niteleniyor; raporun “çok kötü” olduğunu söylemek de bir değer yargısı! Oysa ikinci ifade, neyi geliştirmesi gerektiğini daha açık olarak söylüyor. Çalışana değişmesi gerektiğini söylemektense, neyi değişik yapması gerektiğini söylemek, onun performansı açısından daha geliştirici bir yaklaşımdır.
“Projeyi neden zamanında bitirmedin?”
“Proje, ilk tahminimden üç hafta sonra tamamlandı ve bunun sonucunda müşterimiz bir sonraki projede başka bir danışmanla çalışmayı düşünüyor. Bundan sonraki projeleri zamanında bitirmek için sence ne yapılması gerekiyor?”
İlk ifade çalışana performans probleminin tam olarak ne olduğu hakkında bilgi vermekten uzakken, ikinci ifade performansın sonuçlarını ve önemini açıklıyor. Ayrıca kişiden performansı geliştirmek için iş birliği yapmasını istiyor.
Davranışsal geribildirim yalnız problemli performans değil, aynı zamanda başarılı performans için de değerlidir. Aşağıda yine, biri değer yargısına dayalı diğeri ise bilgilendirici ve somut bir geribildirim örneği bulacaksınız.
“Toplantıyı çok iyi yönettin”
“Tüm ekip toplantıyı yönetme tarzından çok memnun kaldı. Netleşmemiş konulara açıklık kazandırdın, konunun dağılmasını önlemek için konuşulanları sık sık özetledin ve tarafsızlığını korudun. Sonuç olarak, bir hafta daha ayrıntılar üzerinde zaman kaybetmek yerine bugün bir karara varabildik.”
Davranışsal Geribildirimin Ana Hatları
- Davranışsal geribildirim, gözlemlenebilir, somut verilere ve bilgilere dayanmalı ve mümkünde olayın hemen ardından dile getirilmelidir.
“Pazartesi, Salı ve Perşembe sabahları, saat 8:00 yerine 8:30’da geldiğini farkettim.”
- Gözlemler aktarıldıktan sonra, davranışın nedeniyle ilgili yorum yapmadan önce çalışanın haklı bir nedeni olup olmadığı araştırılmalıdır.
“Geç kalış nedeninle ilgili olarak seninle konuşmak istiyorum.”
- Çalışanla, performansının sonuçlarını ve yarattığı etkiyi konuşarak onun davranışının önemini kavraması sağlanmalıdır.
“Sonuç olarak, diğer çalışanlardan bazıları kendi işlerini bırakıp, resepsiyondaki işleri üstlenmek zorunda kaldılar.”
Yönetici ile çalışan tüm performans dönemi boyunca performansa ilişkin bilgi alış verişinde bulunmalıdır. Bu görüşmeler, problemli davranışları içerdiği kadar, başarılı işleri, eğitim ihtiyaçlarını ve kaygıları da kapsamalıdır. Geribildirimin amacının, çalışanı daha başarılı hale getirmek için performansı pekiştirmek ya da yeniden yönlendirmek olduğu da hep hatırlanmalıdır. Böylelikle, performans problemlerine anında müdahale etme ve problemi çözmeye yönelik bir tavır alma olanağı yaratılabilir.
Geribildirim için ipuçları*
- Çalışanlara, yaptıkları işin niteliği hakkında onlarla düzenli bilgi ve görüş alışverişi içinde olacağınızı başından açıklayın.
- Geribildirim vermek için olayın üzerinden zaman geçmesine izin vermeyin; geribildirimi duygular yatıştıktan sonra, olayın hemen ardından dile getirin.
- Çalışanlarından görüşlerini ve olayla ilgili kendi değerlendirmelerini isteyin.
- Geribildirim verirken, işle ilgili davranışlara ya da gözlemlenen sonuçlara odaklanın.
- Çalışanların performanslarının sonuçları ve etkilerinden haberdar olmasını sağlayın.
Liderlik üzerine yazdığı kitaplarla ün kazanan Dr. Ken Blanchard ne güzel söylemiş:
“Geribildirim şampiyonların kahvaltısı gibidir.” 😉