Otonom Bakım
Otonom; kendi kendine yapılabilir anlamına gelir. Bu açıdan bakıldığında Otonom Bakım kendi kendine bağımsız olarak yapılan bakım aktiviteleridir. Otonom Bakımın uygulayıcısı bizzat makinaları kullanan operatörlerdir.
Motorlu taşıtlar (Otomobil, Motosiklet, Tekne vs.) kullanan herkes bilir ki bir takım kontroller ve küçük bakım faaliyetleriyle taşıtların herhangi bir arızaya maruz kalma ihtimalleri azalır. Bu nedenle yolda kalmak gibi bir aksaklığı yaşamamak için 1/gun, 1/hafta gibi frekanslarla taşıtlarımız üzerinde kontrol ve bakım aktivitelerini gerçekleştiririz (Lastik basinç kontrolü, yağ kontrolü, cam suyu kontrolü gibi).
Otomobillerimizde olduğu gibi kullandığımız makinalarda da sürekliliği sağlamak için; belirlenen parametreler ve belirlenen frekanslarda kontroller ve müdahaleler yapılır. Kontrol ve müdahalelerle ilgili liste çalışanların tecrübesi, makina imalatçısı tavsiyeleri dikkate alınarak hazırlanır ve geliştirilir. Arıza kayıtları ve tespitler, FMEA, Problem Çözme ve Kaizen uygulamaları bu listeler için çıktı oluştururlar.
Otonom bakım 7 adımdan oluşmaktadır. Bunlar;
- Temizlik ve Kontroller
- Problemlerin Giderilmesi
- Geçici Standartlar
- Genel Kontroller
- Otonom Kontrol
- Standardizasyon
- Tam Otonom Bakım
Otonom Bakım Nasıl Yapılır?
Operatör otonom bakım ile ilgili ilk önce gelişebilecek anormal durumları fark edebilme yeteneğine ve tecrübesine sahip olması gerekir. Bundan sonraki aşama ise teknik eğitimler ile geliştirilir. Gerekli eğitimden geçen operatör artık anormallikleri düzeltebilme becerisine sahiptir. Makinanın ideal çalışma koşullarını belirleyebilme aşaması otonom bakım açısından çok önemlidir. Asıl aşama ise bu bakımlardan sonra operatörün makineyi bu ideal koşullarda tutabilmesi olacaktır.
Otonom bakımda amaç kesinlikle bakımcıların işlerini elinden almak değildir. Oluşabilecek büyük problemlerin önüne geçebilmek ve bakımcıların işlerini kolaylaştırmak otonom bakımın asıl amacıdır. Bir nevi otonom bakım zaman kabını önlemek ve acil müdahale faaliyetidir. Eğer operatör tarafından otonom bakım tekniği bilinmiyor ise hiç bir müdahale yapılmadan bakımcıları devreye girmesi gerekir. Aksi halde sorun büyür.
Otonom Bakım Görev Alanları
Operatör üretim yapar, makine setup ve ayarından sorumludur. Temizlik yağlama ve sıkma gibi ön işlemler operatörün alanına girer ve bunlar otonom bakımdır. Bunun dışındaki periyodik bakım, düzeltici bakım, kestirimci bakım, arıza bakım, MP (Maintenance Prevention) uygulamaları ve revizyonlar bakım ekibinin görev alanına girer.
Otonom Bakım Adımları
1.Temizlik ve Kontroller
Otonom bakımın 7 adımından ilki temizlik ve kontrollerdir. Bu adımda operatör neyin gerekli olduğunu bilir ve hata varsa ortaya çıkarır. Bu adım önleyici bir adımdır. Hatalar varsa F-Tag adı verilen hata kartlarına işlenir.
2.Problemlerin Giderilmesi
Bu adım varsa problemi görselleştirmek ve şeffaflaştırmayı amaçlar. Kaynağı bulma ve ona kolay ulaşımı ve erişimi sağlamaya yardımcı olma bu adımda önemlidir.
3.Geçici Standartlar
Geçici standartlar adımında operatörün yaratıcı olması gerekir. Geçici çözümler bulabilmeli bu sayede temizleme, yağlama gibi kontrol faaliyetlerini yapabilmeli ve bunları yapmak için kendine has yöntemler edinebilmelidir. Bu adımda 5N-1K yöntemi sonuca gitmenin yollarından biridir.
4.Genel Kontroller
Genel kontrolleri yapmak için gerekli teknik bilgiye ihtiyaç vardır. Bu adıma kadar gelen her adımı teknik bir biçimde kontrol etmek ve bir standarda oturmak gerekir. Yeni hataları belirlemek ve iyileştirme yönünde uygulamalı ve teorik eğitimli olmak önemlidir.
5.Otonom Kontroller
Operatörün devamlı yaptığı standart kontrollerin uygulanışı esnasında kaybedilen zamanın en aza indirilmesi gerekir. Bu adımda amaç tam da budur. Makineleri tamamen arızasız ve restorasyon öncesi haline getirmek otonom kontroller ile olur.
6.Standardizasyon
Tüm bu bakımlar yapıldıktan sonra ilk günkü haline dönmüş ekipmanlar ile kaliteli bir üretimin gerçekleşmesi amaçlanır. Operasyon standartları kalite, iş güvenliği bilinci ve sorumluluğu adı altında toplanır.
7.Tam Otonom Bakım
Operatör sürekli eğitimler ile artık planlı bir otonom bakım faaliyeti içinde üretim yapar. Üst düzey iyileştirme, analiz etme ve standart haline getirme işlemini eksiksiz yapması amaçlanır.