Yenilik ve Geleceğe Yönelik: Ar-Ge’nin Rolü ve Önemi
Araştırma ve geliştirme AR-GE, bir şirketin kendi bünyesinde kullanmak veya satmak üzere yeni ürün, hizmet, teknoloji veya sistemler oluşturmak için çalıştığı süreçtir. Arge faaliyetleri genellikle şirket karlılığını arttırmak amacıyla yapılır.
Arge deyince akla öncelikle teknoloji, ilaç sektörleri gelir. Ancak endüstride bunun aksini kanıtlayan binlerce örnek yer alır (Silic isimli kendi-kendini temizleyen tişört – Aamir Patel-, Beşamel Sos – Catherine de Medici, 1519-1589-). Her sektörden ve her büyüklükte şirket arge faaliyetleri gerçekleştirebilir.
Firmalar arge faaliyetlerini genellikle kendi bünyelerinde yaparlar. Bunun dışında danışman ve üniversite işbirlikleri ülkemizde çok yaygın olmamakla birlikte arge faaliyetleri proje bazlı yada tam zamanlı olarak tercih edilir. Özellikle çok uluslu şirketlerde her 3 durum eşzamanlı tercih edilebilir. Yine çok uluslu şirketlerde arge departmanı bir başka ülkede yer alabilir. Bu durum firmanın farklı yeteneklerden yararlanma ve dış pazar ihtiyaçlarını daha yakından analiz etme fırsatı sağlar.
Arge konusunda tüm dünyada kabul görmüş kılavuz “Frascati Kılavuzu”dur. OECD ülkelerinin deneyiminden yararlanılarak, uzmanlar tarafından hazırlanan ve güncellenen Frascati Kılavuzu’nda bulunan bilim, teknoloji ve yenilik terim/kavramlarının tanımları ülke içinde ve ülkeler arasında dil birliğinin sağlanmasında ve standartların oluşmasında çok önemli bir işlev üstlenmiştir. Frascati Kılavuzu’na göre bir çalışmanın Arge faaliyeti olabilmesi için aşağıdaki kriterleri sağlaması gerekir.
- Orijinal/yeni,
- Belirsiz,
- Yaratıcı,
- Sistematik,
- Transfer Edilebilir ve Yeniden Üretilebilir
Neden Arge?
- Mevcut ve gelecek piyasa beklentilerine cevap verecek ürün, hizmet, teknoloji üretmek,
- Üretim sektöründe sürekli güncellenen 3 temel hedef konusu; kalite, maliyet ve zaman konularında iyileştirmeler.
- Organizasyonun ihtiyacı olan yeni teknolojileri transfer etmek ve uyumunu sağlamak
- Bilimsel bilgiyi ticarileştirebilecek şekle dönüştürmek.
Yaratıcı Düşünce
Üretim ve hizmet sektöründe en kısa zamanda, minimum maliyetle beklenen kalitede ürün yada hizmet üretmek temel amaçtır. Dolayısıyla yapılan işin maksimum seviyede katma değerli olması hedeflenir. Katma değerli olmayan her aktiveden kaçılır. Dolayısıyla katma değersiz her faaliyetin üzerine israf avcılığı ile gidilir. Katma değer ise tanımlanan işin amacına direk hizmet eden faaliyetlerdir.
Arge süreçlerinde ise elde edilen her bilgi, ortaya çıkan her fikir değerdir. Ticarileştirilemeyen fikirler daha iyi fikirlere alt yapı oluşturur. Farklı bakış açıları kazandırır. Yaratıcılık gördüklerimizin, yaşadıklarımızın doğru sentezlenmesi ile hayat bulur. Dolayısıyla ortaya atılmış her kötü fikir Arge Uzmanı’na yaratıcı bir düşünce için malzeme olur. Arge Uzmanı çeşitli tekniklerle bu düşünceyi alır analiz eder büker ve yaratıcı yeni fikirler ortaya koyar.
İnovasyon tarihinde ticarileştirilmemiş yada ömrü maliyetini karşılamayacak kadar kısa sürmüş binlerce proje gerçekleşti ve gerçekleşmeye devam edecek. Tıpkı tabiatın yeni türleri denemesi ve çok büyük bir bölümünün neslinin tükenmesi gibi.
Bir yeniliğin kar edebilmesi için müşteriler tarafından tercih edilir olması şart olduğu için arge çalışmaları iç yada dış müşteriden bağımsız yapılamaz. Her inovasyon fikrinin hayata geçirilmesi ve uzun yıllar kullanılması mümkün olmayacağı bir gerçektir. Yine de Arge Uzmanlarının olabildiğince fazla sayıda fikir üretmesi bekleriz. Potansiyel kullanıcıların ihtiyacı olmayacak ürün yada sistemler organizasyona kar getirmeyeceğinden fikir aşamasından uygulamaya geçmeden önce bu anlamda değerlendirilmelidir.
Ar-Ge Faaliyetleri
Arge Kavramı 3 temel faaliyet türünü içerir;
Temel Araştırma;
Herhangi bir özel uygulama ya da kullanım göz önünde bulundurulmadan, yapılan gözlemsel ve deneysel araştırmalardır. Temel araştırma; hipotezleri, teorileri, süreçleri ve ilişkileri bir takım araçlarla analiz eder. Üniversiteler ve devlet kurumları gibi ticari şirketlerde an itibariyle bilinen, potansiyel yada gelecekte oluşacak problemlere çözüm bulmak amacıyla Temel Araştırma yaparlar. Her temel araştırma kısa süreler içinde doğrudan ticaretleştirilemeyebilir. Bilimsel yayınlar genellikle Temel Araştırmalar’dan beslenir.
Temel Araştırma çalışmaları için; Veri Analizi, İstatistik, DOE, ANOVA, Hipotez Testleri gibi konularda uzmanlaşmak Arge Uzmanı’na yetkinlik kazandırır ve derinlere inme fırsatı sağlar.
Uygulamalı Araştırma;
Uygulamalı araştırma, Temel araştırmadan farklı olarak yeni bilginin edinilmesi ve pratik uygulaması amacına yönelik gerçekleştirilen çalışmalardır. Bu araştırma esnasında amaç yalnızca bilgiyi edinebilmek değil, edinilen bilgiyi pratik bir uygulama biçimine de sokabilmektir. Temel araştırmalardan elde edilen bilgiler kullanılarak, mevcut proseslerde iyileştirme, problem çözme yada yeni metotlar oluşturma Uygulamalı Araştırmanın konuları arasındadır.
Doğa bilimleri, tecrübeler, gözlemler ile elde edilen bilgiler türetilerek yeni uygulama fikirleri yaratılır. Tarihteki birçok inovasyon sahibinin belleğinden türemiştir. Tüm insanlığın genlerine kodlanmış Yaratıcılık bellekten beslenir. Tüm mucit ve kaşifler mutlaka kendilerinden öncekilerin eserlerinden yararlanmışlardır.
Arge Uzmanlarının, yaratıcı düşünce ile problem çözme için kılavuzluk eden ARIZ/TRIZ tekniğini yönetebiliyor olmaları bu aşamada etkinliklerini arttıracaktır.
Deneysel Geliştirme:
Deneysel geliştirme, araştırma ve pratik deneyimlerden elde edilen bilgilerden yararlanan ve yeni ürünler ya da süreçler üretmeye ya da mevcut ürünler ya da süreçleri geliştirme amaçlı ek bilgiler üretmeye yönelik sistematik çalışmalardır.
Deneysel geliştirme “ürün geliştirme” sürecinin tamamı değil muhtemel bir parçası olarak düşünülmelidir. Örneğin otonom araçlar için yeni bir sensör tasarlıyoruz. Bu sensörün araç üzerinden test edildiği aşama Deneysel Geliştirme olacaktır. Tabi ki arge kriterlerine (Orijinal/yeni, Belirsiz, yaratıcı, sistematik, transfer edilebilir ve yeniden üretilebilir) uymak koşuluyla. Test sonucunda elde edilen çıktılar bir sonraki uygulama fikrinin girdileri olabilir. Sonuçlar negatif yada pozitif olabilir. Ayrıca test sonuçlarından yola çıkılarak yeni uygulamanın bir ileri aşaması hakkında teknik tavsiyeler bu aşamada oluşabilir.
Arge Uzmanı bu aşamada teknik bilgi ile birlikte analitik yaklaşımlar için ARIZ/TRIZ, DOE, Response Surface, ANOVA gibi tekniklere ihtiyaç duyar.