İş Analizi
İnsan Kaynakları Yönetiminin Anahtarı
İş analizi, birçok insan için kurumsal bir terim gibi görünebilir, aslında şirketlerin başarısının temel taşıdır. İş analizi, İnsan kaynakları yönetiminde, organizasyonun içinde yer alacak insan kaynağının işe alımından yönetilmesine, gelişiminden, iş yeri kültürüne kadar bir çok fonksiyon üzerine odaklıdır.
Günümüz işletmelerinde özellikle spesifik tüm pozisyonlar için sürecin temeline geniş alanda hizmet vermektedir. Bu süreç, işlerin nasıl yürütüldüğünü, kimin ne yapması gerektiğini ve işte nelerin başarıya yol açtığını anlamamıza ayna tutacaktır.
İşte iş analizinin özellikle günümüz işletmelerinde önemine dikkat çekecek detaylı bir bakış;
- Doğru İnsanı Doğru Yere yerleştirmek: İş analizi, bir pozisyon için gereken özellikleri açıkça ortaya koyar. Burada en önemli husus, nitelikli çalışanın ne gibi özelliklere sahip olması gerektiğinin belirlenmesidir. Bu, işe alım sürecini daha isabetli hale getirir, çünkü artık “Bu işi kim yapmalı?” sorusu daha net cevaplar bulur.
- Gelişim ve Büyüme İçin Temel:İş analizi, ekiplerin neler öğrenmeleri gerektiğini belirler. İşbaşı eğitimi dahil olmak üzere mevcut çalışanın bir işi gerçekleştirirken kendisinden beklenen performansı göstermesi için gerekli bilgi, yetenek ve davranışlar eğitimi oluşturmaktadır. Tüm eğitim planlamalarında süreç, ihtiyaç analizi ile başlar. İş analizi vasıtasıyla elde edilen görev analizi, kişisel analiz ve organizasyon analizi, sürece en baştan hizmet eder.
Bir işletmedeki herhangi bir pozisyon için gereklilikler de zaman içinde değişiklik gösterebilmektedir. Özellikle rekabet ortamı ve piyasa koşulları uçtan uca her pozisyonun gelişimini, büyüme hedefi için kaçınılmaz kılmıştır. İş analizi, nitelikli çalışan ihtiyacı ile beraber mevcut çalışanın kendini değerlendirmesi ve gelişmesine temel oluşturur.
Bu, çalışanların sürekli olarak gelişmesini sağlar ve iş gücünün daha yetkin hale gelmesine yardımcı olur.
- Performansı Ölçmek ve İyileştirmek:İyi bir sistemin kendi karakteristik özelliklerini oluşturmak mümkündür. Bu karakteristik özellikleri belirlemede temel olan iş analizidir. Bir işin başarılı bir şekilde yapılabilmesi için hangi kriterlere ihtiyaç duyulduğunu belirler. Performans kriterlerinin belirlenmesinde, iş analizleri sonucu oluşturulan iş tanımları, belirlenen kriterlerin o iş ile alakalı olduğunun göstergesi olacaktır. Bu, performans değerlendirmelerini daha adil ve objektif hale getirecektir.
- Ücret ve İkramiyeleri Adaletli Kılmak:İş analizi, sonucunda elde edilen bilgiler, işletme içindeki ortalama performansları göz önüne alarak her bir işin organizasyona sağladığı katkıyı karşılaştırmak için kullanılabilmektedir. İşin organizasyona olan katkısı,ücretlendirmede en önemli dayanak noktasıdır.
Adaletli bir ücret yönetiminde, iş analizi sonucu iş için gerekli olan yetenekler ve gerekli sorumluluk düzeyi yüksek bir pozisyona göre ödenen ücret miktarı, temel düzeyde yetkinlik gerektiren bir pozisyona göre daha yüksek olacaktır. Özellikle bu nokta iş değerlemenin temelini oluşturan bu ölçümler iş analizleri sayesinde gerçekleşmektedir. İş analizi, bir işin zorluk derecesini ve sorumluluklarını açıklar. Bu, da, çalışanlara daha adil ücretler ve ödüller sunulmasına yardımcı olur.
İş Analizi Ne Sağlar?
Girdiler:
Mevcut İş Tanımları: İş analizi için, mevcut çalışanların görev tanımları bir başlangıç noktasıdır. İşletmedeki pozisyonu ve süreçleri anlamak için analist tarafından incelenmesi gerekmektedir. Daha önce yapılmış iş analizleri varsa bunlardan elde edilmiş iş tanımları da yol gösterici olacaktır.
Çalışan Görüşmeleri: İş analizi, çalışanlarla yapılan görüşmeleri de içermektedir. Veri toplamada en etkili yoldur. Uzun bir süreç olsada bir çok soruya cevap olacaktır. Birebir görüşmeler büyük oranda verilerin doğruluğunu gösterecektir. Verilerin sağlıklı şekilde ortaya konması için görüşmelerin tekrarlanması gerektiği durumlar olabilmektedir. Görüşmeler, işin pratik yönlerini daha iyi anlamamıza yardımcı olur.
İşyeri Gözlemleri: İş yeri gözlemleri, iş analizi için sahadaki gerçekleri görmemize yardımcı olur. Çalışanı doğrudan işini gerçekleştirdiği esnada izlemek, en fazla verimle çalıştığı anı da görmeye açıkça olanak sağlayacaktır. Bu, elde edilen verilerin de güvenilirliğini etkileyecektir.
Anket ve Soru formları: Çalışanın soruları yanıtlaması, anket formları üzerinden olacaktır. Çeşitli soru yöntemleri ile iş değerlemesi yapılmaktadır. Bu şekilde, iş ile ilgili görevler, sorumluluklar, yetkinlikler ve iş ile ilgili deneyimler, formlar aracılığı ile ortaya konabilecektir. Elde edilen cevaplar neticesinde işin gerekliliği ve niteliği ortaya konmuş olacaktır.
Çıktılar:
İş Tanımları: İş analizi sonucunda, her pozisyon için net ve ayrıntılı iş tanımları oluşturulur.
İş Koşulları: İş analizi, işin nasıl yapılacağını ve hangi koşullarda gerçekleşeceğini belirler.
Yetenek ve Beceriler: İş analizi, her pozisyon için gereken yetenekleri ve becerileri tanımlar.
Ücret ve İkramiyeler: Çalışanların ücretleri ve ödülleri pozisyonlarına ve sorumluluklarına göre daha adil bir şekilde belirlenir.
Sonuç olarak, iş analizi, şirketlerin başarısını artırmak, daha adil ve verimli bir çalışma ortamı oluşturmak için temel bir araçtır. Bu süreç, işgücü yönetimi, eğitim, performans değerlendirmesi ve ücretlendirme gibi birçok alanı etkiler ve organizasyonların daha iyi çalışmasına yardımcı olur.